گزارش کتاب «اقدام گفتگوی ادیان اسلامی: هیچ ترسی بر آنها نخواهد بود»
The Islamic Interfaith Initiative:No Fear Shall Be upon Them; John Andrew Morrow; Cambridge Scholars; 2021
نویسنده گزارش: رقیه حق گویان
درباره ی کتاب
این کتاب اثری دانش نامه ای است که خواننده را به سفری شگفت انگیز در زندگیِ چند بعدی جان اندرو مارو (John Andrew Morrow) می برد. کتاب طیف گسترده‌ای از موضوعاتی را پوشش می دهد که مربوط به اسلام و مسلمانان هستند.
درباره ی نویسنده
جان اندرو مارو دکترای خود را از دانشگاه تورنتوی کانادا اخذ کرده است. او در دانشگاه های مختلفی در سراسر جهان تدریس کرده است و به مقام استاد تمامی در رشته های ادبیات و زبان های خارجی دست یافته است.
بخش هایی از آنچه در این کتاب می‌خوانیم
توحید یا یگانگی خدا مهم ترین بخش اسلام و مفهومی است که به تمام ابعاد دین اسلام کشیده شده است. توحید در اسلام صرفا الهیاتی نیست بلکه معنوی است و به نیاز عرفانیِ بشر به رسیدن به یگانگی با خدا اشاره دارد؛ یعنی ناپیداییِ خود و نیستیِ من و اوج گرفتن تا بالاترین درجه با باقی شدن به ذات الهی. در اسلام توحید خصوصیات اجتماعی نیز دارد. علی رغم اینکه، مانند هر دین دیگری، در اسلام هم افراد افراطی و انحصار طلب وجود دارند، نتیجه ی تحت اللفظی، ظاهری و خودخواهانهی دین، دعوت به اتحاد و دربرداری و نیز توحید ریشه هایی عمیق و گسترده در سنت اسلامی دارد.
قرآن با رد همه ی انواع نژادپرستی، قبیلهگرایی و تعصب غنای موجود در تنوع را به ما خاطر نشان می‌کند؛ در قرآن می خوانیم: ((از نشانه های خدا خلقت آسمان ها و زمین و گوناگونی زبان ها و رنگ پوست شما است. به یقین در این نشانه هایی است برای افراد دانا)) (30:22). این بدان معنا است که انسان ها باید هموراه انسان بودن دیگران و وحدت نخستینِ انسان ها را به یاد داشته باشند.
آیا مسلمانان ترورسیت هستند؟ وقتی گروه های مسلح و آموزش دیده که مورد حمایت غرب هستند نیم میلیون انسان را در یک سال در سوریه میکشند تروریست محسوب نمی شوند و وقتی اسرائیل یک میلیون نفر را از کشورشان اخراج و سرزومین آنها را محاصره می‌کند، این عمل ترورسیم نیست. تاریخ نشان می‌دهد که ترورسیت های امپریالیسم هموراه کسانی را که قرار است قتل عام کنند به تروریسم متهم می کنند. بینید چگونه وقتی می خواهند مسلمانان را نابود کنند از آنها دیو می سازند. حقایق را به خوبی به خاطر بسپارید. همان طور که آر. جی. رامل (R.J. Rummel) که از دانشمندان دانشگاه هاروارد است پس از عمری مطالعه بیان می‌کند 50 میلیون انسان طی قرن بیستم در نتیجهی استعمار مردند. و استعمار غربی قرن ها طول کشید. از دست رفتن فاجعه بار زندگی ها توسط سکولارها و مسیحیان را ملاحظه کنید. اگر این افراد که خود را مسیحی و پارسا می‌دانند، ادعا می‌کنند که مسلمانان تروریست هستند باید در آیینه به خود نگاهی طولانی بیاندازند.
مبلغ تمام وقت و انجیل شناس و دفاعیه پرداز، جی اسمیت (Jay Smith)، که به شدت اسلام ستیز هم هست در سال 2020 دو ویدئو منتشر کرد و آشتی نام (Ashtiname) (پیمان پیامبر اسلام با مسیحیان نجران بعد از مباهله) را زیر سؤال برد. او ادعا می‌کند که اولین مشکل آشتی نام تاریخ آن، یعنی سال دوم هجرت است که به نظر او مطابق سال 625 بعد از میلاد است زیرا طبق گزارشات تاریخی این سند را علی ابن ابی طالب به دستور پیامبر در سوم محرم سال دوم هجرت نوشته است. اما درست این است که تاریخ هجری مطابق هفتم جولای سال 623 بعد از میلاد است. وقتی اسمیت حتا در تطابق تاریخ دچار اشتباه شده است چگونه می تواند نظر او مبنی بر رد سند را پذیرفت؟
مشکل دیگری که اسمیت مطرح میکنداین است که آشتی نام از زبانِ عربی مصری و مسیحیِ قرون وسطایی استفاده می کند که هیچ عربی در حجاز در آن زمان از آن استفاده نمی کرد. اما او نم یتواند هیچ مصداقی، یعنی کلمه با عبارتی، در سند ارائه دهد که ادعای او را تأیید کند. او تنها نشان می دهد که بعضی کلمات و اصطلاحات در قرن 17 کاربرد نداشته است. به علاوه، تمام گویش های عربیِ موجود به قرن 17 باز میگردد. با توجه به این نکته که پیامبر اسلام به عربی قرون وسطایی سخن می گفت جای شگفتی نیست که آشتی نام دربردارندهی اصطلاحاتی است که در زبان آن روز رایج بوده است.
بعد از بررسی دقیق شواهد مخالف و موافق دانشمند با انصاف می تواند به نتیجهای متقن و مستدل دست یابد و این کاملا به خود دانشمند بستگی دارد. آنچه واضح است این است که این نوشته نشان می دهد که نظرات اسمیت بی‌اساس است.
موضع اسلام دربارهی آزادی مذهبی روشن است. قرآن مسلمانان را ملزم می‌کند که همه‌ی پیامبران و رسولان خدا را به رسمیت بشناسند: آدم، نوح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، اسحاق، هود، صالح، موسی، مسیح و محمد. اگرچه مشرکان پیامبر را مورد اذیت و آزار قرار دادند، او همه‌ی آنها را به یک چشم ندید. با گسترش اسلام مسلمانان با هندوها، بودایی ها و پیروان دیگر آیین ها ارتباط برقرار کردند و صاحب نفوذان اسلامی تصمیم گرفتند آنها را اهل الضمان و تحت حمایت حکومت اسلامی قرار دهند.
از امام علی، خلیفه ی چهارم مسلمانان نقل شده است که: ((ای مسلمانان! دشمن ما مسیحیان و یهودیان نیستند. دشمن ما ناآگاهیِ خودِ ما است. در واقع، مشکل دین نسیت، مشکل مردم هستند: مردمی که آگاهی ندارند و تندرو، ناروادار، افراطی، گمراه و بدخواه هستند مشکل هستند.
در اسلام، الهیدانان نمی‌گویند که الله محبت است یا خدا عشق است. اما معتقدند خدا ودود است یا خدا عاشق است. در قرآن آمده است که خدا مهربان و عاشق است. خدا قطعا عاشق است زیرا عاشق بودن یک صفت است؛ یعنی کلمه یا عبارتی که برای توصیف یک ویژگی به کار می‌رود و ما خدا را از طریق ویژگی هایش می‌شناسیم. در حدیث قدسی آمده است که: (( من گنجی مخفی بودم و دوست داشتم شناخته شوم. برای همین مخلوقات را آفریدم تا شناخته شوم.)) پس خلقت بالاترین عملِ عاشقانه است.
منابع
کتاب
The Islamic Interfaith Initiative
سایت
Reading Religion: https://readingreligion.org/9781527573314/the-islamic-interfaith-initiative