گزارش کتاب امکان‌پذیری گفتگوی ادیان
Possibility of Interreligious Dialogue; Michael H. Mitias; Palgrave Macmillan; 2021
نویسنده گزارش: رقیه حق گویان
درباره‌ی نویسنده
مایکل اچ. میتیاس (Michael H. Mitias) استاد بازنشستهی کالج میلزاپس (Millsaps College) در امریکا است. وی کتاب هایی در حوزهی زیبایی شناسی، فلسفهی دین، فلسفهی سیاسی و اخلاق منتشر کرده است.
درباره‌ی کتاب
آیا گقتگو میان ادیان مهم جهان ممکن است؟ و اگر ممکن است تحت چه شرایطی؟ در این کتاب نویسنده به برررسی این شرایط میپردازد.
فصل اول: مقدمه
دو مسئله‌ی اساسی در مرکز توجه بحث های این کتاب قرار دارد: هدف گفتگوی ادیان چیست و این نوع گفتگو تحت چه شرایطی امکان پذیر است؟ و بعد رسیدن به این مطلب که هدف فوری گفتگوی ادیان فهم متقابل است و شرایط امکان پذیری آن رواداری، همدلی، فروتنی، خدا محوری، احترام متقابل و حقیقت گرایی است.
فصل دو: چهارچوب کلی تحلیل
هدف اصلی این فصل فراهم آوردن چهارچوب ذهنی‌ای است که بتوان در آن چهار شرط محوری برای امکان پذیری گفتگوی ادیان را به تفصیل بررسی کرد. شروط لازم برای امکان پذیری گفتگوی ادیان از جمله احترام متقابل، فهم متقابل و محوریت خدا به تفصیل بررسی خواهد شد. در این صورت راهی برای کاهش تنفر و دشمنی هزار و پانصد ساله میان ادیان و همکاری در فرایند هایی که در خدمت منافع اختصاصی آنها باشد پیدا خواهد شد.
فصل سه: احترام متقابل به عنوان شرط گفتگوی ادیان
در این فصل بعضی شرایط ساختاری و شکلی برای امکان پذیری گفتگوی ادیان بررسی خواهد شد و سپس به تفصیل به مفهوم احترام پرداخته می‌شود. ارزش شالوده‌ی وجودی احترام است: هر چیزی همان قدر شایستهی احترام است و یا موظف است احترام بگذارد که ارزشمند است. تمام انسان ها حق دارند محترم شمرده شوند چون فرد به صرف انسان بودن، فارغ از اینکه فرد چه دینی داشته باشد، ارزشمند است.
فصل چهار: فهم متقابل به عنوان شرط و هدف گفتگوی ادیان
هدف فهم متقابل در گفتگوی ادیان تنها پیچیده نیست بلکه نوعا چند بعدی است و از سه عنصر اصلی تشکیل شده است: کلمهی خدا، تفسیر این کلمه و در آخر اذهان و قلب های مؤمنین. مبنای این مفهوم این فرضیه است که اگر گفتگو قرار است میان ادیان انجام شود و اگر دین واقعیتی چند بعدی است پس موضوع چنین گفتگویی موضوعی گروهی است و متوقف شدن گفتگو در سطح گفت و شنود میان نمایندگان ادیان اشتباهی مهلک است چرا که این نوع گفت و شنود تنها الهیاتی یا فلسفی خواهد بود، یعنی گفتگو درباره‌ی دین به عنوان کلام وحی.
فصل پنج: عرفان به عنوان بنیان گفتگوی ادیان: محوریت خدا
کسانی که باور دارند که ادیان بزرگ وجود و جوهرِ باورها و ارزش های خود را از واقعیتی متعالی میگیرند، آن واقعیت را مبنایی میدانند که به عنوان مخرج مشترک در مدیوم گفتگوی ادیان به آن باور دارند. این ارزش ها و باورها، علی رغم متفاوت بودن، بیان و ابراز آن واقعیت هستند. این تفاوت ها که منعکس کنندهی زبان های فرهنگی متفاوت است با نزدیک تر شدن تجربهی عرفانی به منبع خود رنگ میبازند.
فصل شش: آیا خودانگارهی دینی مانع گفتگوی ادیان است؟
ممکن است گفته شود که چه چیز یک دین را که باور دارد مالک روح و وحی حقیقی است ترغیب میکند که دین دیگری را به عنوان دینی برابر به رسمیت بشناسد؟ چرا که بسیاری از ادیان بر این باور هستند که نه تنها مفسر معنای ذاتی کلام خدا بلکه نگهبان آن نیز هستند. پاسخ این است که تنها راه حل این مشکل روش عقلی است. هر چند ممکن است بعضی الهیدانان، فلاسفه و رهبران دینی عقل را مانعی سرسخت و برطرفناشدنی بر سر راه گفتگوی ادیان به شکل معنادار بدانند، خودانگارهی دینی، لااقل در از دیدگاه نظری، چیرگی ناپذیر نیست.
منابع:
کتاب
Possibility of Interreligious Dialogue
سایت
Amazon.com