سخنرانی خانم دکتر زهرا داورپناه در روز دوم همایش
در ادامه فایل تصویری و چکیده سخنرانی خانم دکتر زهرا داورپناه (استادیار گروه مبانی نظری، پژوهشکده زن و خانواده) با عنوان «نگهداشت خانواده به مثابه ایدهای الهی: میانه اصالت تشکیل و حفظ بیغایت» در همایش بین المللی امام رضا (ع) و گفتگوی ادیان تقدیم علاقهمندان می شود.
امروزه ایدههای عشق و انتخاب در حیات انسانی چنان تسلط یافتهاند که به نظر میرسد بدون آنها هیچ سعادت خانوادگی ممکن نباشد. در نتیجه همین تسلط و از آنجا که تداوم عشق به معنای مدرن امری ذاتاً متناقض است، «ازدواج» مهمترین مرحله در ساخت خانواده تلقی میشود و حتی اگر ازدواج محقق شود، نیز انگاره عشق و انتخاب دائماً فرد متأهل را به چالش فرامیخواند و امری همواره ناتمام است. از این رو شاهد گسستهای خانوادگی رو به تزایدی با این بینش هستیم که «زندگی ما از عشق خالی بود/شد» و یا «او دیگر انتخاب من نیست». در مقابل این وسواس متأخر، در نگاههای سنتی تشکیل و حفظ نهاد خانواده بی هیچ غایتی و حتا با وجود نفی همه غایات متصور توصیه میشود. این ایده نیز آسیبهای خود را نشان داده و لذا نمیتوان از حفظ خانواده به هر قیمتی و به رغم هر دشواری دفاع کرد. ایده الهی درباره حفظ خانواده هیچ یک از این دو سو نیست: تشکیل خانواده و انتخاب همسر -یا حتی فرزندآوری- اموری طبیعی و مؤکّد به سبب ماهیت انسان است، با این حال مقید به برخی قیود و مرزها برای حفظ جنبه انسانی و ارتقای الهی آن نیز هست. از این رو ازدواج امری ساده تلقی میشود. توصیههای اخلاقی و حدود حقوقی هر دو حافظ خانواده و مقدمه تجربه محبت و آرامش و حتی گاهی عشق، البته در پایان فرایندی سازنده و نه لزوماً در آغاز هستند. در عین حال چون خانواده، نه امری مطلق، بلکه در خدمت رشد الهی انسان است، حفظ آن مقید به همین زمینهسازی است و در صورت لزوم، امکان انحلال وجود دارد.