در ادامه فایل تصویری و چکیده سخنرانی آقای دکتر عبدالرزاق حسامی‌فر (استاد گروه فلسفه، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی) با عنوان «ایمان‌گرایی و امکان گفتگوی ادیان» در همایش بین المللی امام رضا (ع) و گفتگوی ادیان تقدیم علاقه‌مندان می شود.

مشاهده فیلم سخنرانی

شخص ایمان‌گرا عقل را در اثبات باورهای دینی، به ویژه باور به وجود خدا، ناکارآمد می‌داند و با کنار گذاشتن آن در یک قمار عاشقانه دین را صرفاً بر اساس ایمان می‌پذیرد. اما چالشی که بی‌درنگ با آن مواجه می‌شود این است که چگونه بدون مدد عقل می‌تواند از میان ادیان مختلف یکی را برگزیند. پاسخ ایمان‌گرا این است که این انتخاب می‌تواند ناشی از انگیزه‌ها و دواعی مختلف در افراد باشد و چون حیثیات نفسانی افراد در میان می‌آید، هیچ ضابطه عینی برای احتجاج در این زمینه وجود ندارد. پس هر کسی حق دارد به هر دینی گرایش پیدا کند و با هیچ برهان قانع‌کننده‌ای نمی‌توان صدق یا کذب باور او را اثبات کرد. این نوع نگاه به انتخاب دین، شخص را به سمت کثرت‌گرایی دینی سوق می‌دهد؛ چرا که وقتی نتوان با ادله عقلی حقانیت دینی را اثبات کرد، همه ادیان شرایط یکسانی خواهند داشت و بدین ترتیب فرد ایمان‌گرا همچنان که ایمان خود به یک دین خاص را مستند به دلیل نمی‌کند از فرد دیگر نیز انتظار ندارد که ایمانش مستند به دلیل باشد. بنابراین فرد ایمان‌گرا نه انحصارگرا بلکه کثرت‌گرا می‌شود و این کثرت‌گرایی او را متمایل به پذیرش گفتگوی ادیان می‌کند. امکان گفتگوی میان ادیان از انحصارگرایی تا کثرت‌گرایی قبض و بسط پیدا می‌کند به این معنا که شخص انحصارگرا گفتگو را فقط در حد آنچه مقبول طرفین است می‌پذیرد، و شخص کثرت‌گرا به این دلیل که برای همه ادیان امکان بهره‌مندی از حقیقت قائل است، فضای گفتگوی میان ادیان را بسیار گسترده می‌داند. از این رو می‌توان گفت که گفتگوی میان ادیان با ایمان‌گرایی بیش از عقل‌گرایی حداکثری و عقل‌گرایی انتقادی سازگار است. در این مقاله می‌کوشیم نشان دهیم که شخص می‌تواند ابتدا با مبنای ایمان‌گرایی به دینی باور پیدا کند، اما پس از آن، بر مبنای عقل‌گرایی انتقادی در قلمرو آن دین باورهای خود را چنان سازگار کند که خردستیز نباشد.