در ادامه فایل تصویری و چکیده سخنرانی آقای دکتر احدفرامرز قراملکی (استاد گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشگاه تهران) با عنوان «معمای گفتگوی ادیان» در همایش بین المللی امام رضا (ع) و گفتگوی ادیان تقدیم علاقه‌مندان می شود.

مشاهده فیلم سخنرانی

مسئله مقاله پیش رو تحلیل چالش معماوش گفتگوی ادیان است. مراد از گفتگوی ادیان در نهر دو گونۀ درون‌دینی (گفتگوی مذاهب یک دین) و بین‌ادیانی گفتگوی انسان‌هایی است که نسبتی با دین دارند. فرض این است که این نسبت دینداری است. از طرفی دینداری، اغلب، در هر دو سطح دین و مذاهب درونی دین، هویت‌بخش دینداران است. هویت‌آوری تدین سبب غیرت دینی می‌شود و غیرت حصرگرایی را می‌پروراند و «غیر»گریز و در مواردی «غیر»ستیز است. استفاده اهل قدرت از غیرت دینی غیرگریزی را به جنگ و ستیز می‌کشاند. از طرف دیگر دینداران در عصر جهانی شدن با تکثر در دینداری و سبک‌های زندگی رقیب دین روبرو می‌شوند. پا فشردن بر موضع حصرگرایی و به شرط لا بودن از دیگر ادیان به تبعید خود می‌انجامد. کاری که صرف نظر از خوب و بد بودن، در جهان امروز دشوار و نزدیک به محال است و سلامت فردی و جمعی خود تبعیدشدگان را تهدید می‌کند. دینداران با تهدید دیگری هم روبرو می‌شوند: در جهان امروز، هم در بعد معرفتی و نگرش و هم در بعد هنجارها جریان‌های الحادی با پیوندی که با قدرت پیدا کرده‌اند، همه ادیان را تهدید می‌کنند. غیرت دینی دینداران را به حفظ هویت دینی در برابر تهدیدهای علیه ادیان سوق می‌دهد. احساس هم‌سرنوشتی در ادیان و مذاهبْ غیرت دینی را در شرایط تهدید از شکل حصرگرایی درمی‌آورد. مسئله این است که گزینه پس از حصرگرایی کدام است؟ رهاشدگی و لا به شرط بودن و همانندشدگی نمونه‌هایی از گزینه روان‌شناختی، و گفتگوی ادیان گزینه روش‌شناختی است. گفتگوی ادیان با این خاستگاه، محافظه‌کارانه بر مشترکات ادیان تأکید می‌کند و ناهشیار حصرگرایی را در خود می‌پروراند. گفتگوی ادیان وقتی می‌تواند به فهم تبدیل گردد و هم‌سرنوشتی ادیان را به بالندگی هدایت کند که گفتگوی همراه با صداقت در مفهوم روان‌شناختی باشد و این نیازمند گفتگو در هر دو امر مورد اختلاف و اشتراک بدون دستکاری مصلحت‌جویانه در نظام ارزشی و باوری طرف گفتگو است.