به اطلاع می رساند شانزدهمین پیش نشست همایش بین المللی امام رضا علیه‌اسلام و گفتگوی ادیان به میزبانی و توسط انجمن علمی ادیان و مذاهب حوزه  در تاریخ شنبه 9 دی ماه 1402 برگزار  گردید.

در این پیش نشست کشیش گریگوریس نرسیسیانس، مشاور مذهبی روابط عمومی خلیفه گری ارامنه تهران، کارشناس روان شناسی بالینی و کارشناس ارشد ادبیات ارمنی با موضوع «فقه و شریعت و جایگاه زنان در آیین مسیحیت» به سخنرانی پرداختند. در ادامه فایل صوتی  به همراه گزارش مکتوب جلسه تقدیم می شود. 

در ابتدای نشست کشیش گریگوریس نرسیسیانس عنوان کردند که زنان در قوم ارمنی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. در کتاب مقدس وقتی حضرت آدم می‌خواهد برای همسر خود نامی انتخاب کند، او را حوّا به معنی حیات و زندگی می‌نامند. حوّا در عهد جدید کاملا مطیع امر خداوند است. در سنت مسیحیت، ما معتقدیم محل تولد حضرت مسیح، همان محل تدفین حضرت آدم می‌باشد.

در کتاب مقدس به برخی از پیامبران زن اشاره شده است. دبورا یکی از این زنان است که به ایستادگی در برابر ظلم شهرت یافته است. همچنین هودیت در برابر یک حاکم ظالم ایستادگی کرده و او را به قتل می‌رساند. در عهد عتیق نیز از حضرت مریم خواهر حضرت موسی به عنوان نبیه یاد می‌شود. به طور کلی هفت زن به شاگردان مسیح خدمت می‌کردند که به زنان روغن آور معروف هستند و اولین کسانی هستند که شاهد رستاخیز عیسی مسیح بودند.

طبق آنچه در تاریخ کلیسا ارتدوکس ارمنی آمده است، دو زن باکره در روم خدمت می‌کردند و پادشاه زمان آنان می‌خواهد با آنان ازدواج کنند اما آنها به مزار مریم مقدس به سرزمین ارمنستان در کنار کوه واراگ به دستور حضرت مریم مهاجرت می‌کنند و پس از آن به پایتخت ارمنستان می‌روند و در نخلستان‌ها پنهان می‌شوند و در نهایت به دست پادشاه کشته می‌شوند و به علت این شهادت یک بیماری روانی بر پادشاه مستولی می‌شود و خواهر او در خواب می‌بیند که شفا پادشاه در آزادسازی گریکور مقدس که سال‌ها در زندان بوده است، می‌باشد. پس از آزادی او و شفا یافتن پادشاه، گریکور مقدس به عنوان رهبر کلیسای ارتدکس ارمنی انتخاب می‌شود و به طور رسمی دین مسیحیت در سال 301 م توسط پادشاهان بخاطر همین مسائل و معجزات پذیرفته می‌شود. نقش مادرانگی یک از وظایف مهم زنان در دین مسیحیت می‌باشد. مادر یک وصف ارزشمند است، حتی برخی از کلیساها نیز به نام مادر نامگذاری شده‌اند. مطابق عقاید ارمنی، مادر پایه و اساس خانواده و جامعه می‌باشد.

در بخش پرسش و پاسخ، مطالبی ناظر به احکام و قواعد مسیحیت درباره زنان مطرح شد که مهم‌ترین نکات آن‌ها به شرح زیر است؛

• در مراسم ازدواج مسیحیت، مهریه وجود ندارد و ازدواج بر اساس علاقه و پیمان مشترک شکل می‌گیرد. طلاق در مسیحیت بسیار منفور است و از منظر عیسی مسیح منفورترین عمل نزد خداوند متعال طلاق است. در مسیحیت صرفا به جهت خیانت امکان طلاق وجود دارد. مطابق قوانین احوال شخصیه مسیحیان، عواملی که موجب خیانت باشند مانند؛ اعتیاد، بیماری لاعلاج، محکومیت جزایی طولانی مدت و موارد دیگری نیز موجب صدور حکم طلاق می‌باشد. افرادی که در دین مسیحیت مطلقه محسوب می‌شوند امکان ازدواج مجدد را نیز دارند.
• در مسیحیت ازدواج یک امر بسیار مقدس است که به عنوان یکی از هفت آیین کلیسایی شناخته می‌شود. ازدواج آیینی است که توسط خداوند متعال آیین‌های آن بنا نهاده شده است. در کلیسای ارتدکس ارمنی ما دو دسته روحانی داریم. برخی از این روحانیان مجرد و برخی دیگر متاهل هستند. روحانیان مجرد، روحانیونی هستند که پس از گذراندن و طی کردن مراحل ویژه‌ای به عنوان روحانی مجرد انتخاب می‌شوند و دیگر ازدواج نمی‌کنند اما برخی روحانیون، روحانیون متاهل هستند که ازدواج می‌کنند اما به مقامات بسیار عالی نخواهند رسید. تا قرن پنجم میلادی تمام روحانیون ازدواج می‌کردند اما از آن زمان به بعد روحانیون مجرد روی کار می‌آیند، اما به طور کلی فعالیت‌های روحانیون به قدری زیاد است که فرصت اداره خانواده نخواهند داشت.
• مخیتار گوش صاحب کتاب قضائی است و در آن کتاب تمام مسائل مربوط به احکام جزائی و قضائی مسیحیت ذکر شده است. در مسیحیت ارمنی آیین روزه وجود دارد و 167 روز در طی سال باید روزه بگیرند که این روزه‌ها به صورت طولانی و کوتاه وجود دارد و برخی از این روزه‌ها یک هفته پیش از اعیاد بزرگ آغاز می‌شود و روزه بزرگ نیز پنجاه روز قبل از میلاد مسیح آغاز شده و تا آن روز ادامه دارد و در طی آن صرفا از غذاهای گیاهی و کشت شده از زمین میل می‌شود. در احکام مسیحیت در بحث روزه تفاوتی میان زنان و مردان وجود ندارد.
• مسئله پوشش در میان ارامنه جنبه ملی دارد. در انجیل دستور داده شده است که در هنگام اعمال عبادی زن باید سر خود را بپوشاند و علت این امر تقلید از فرشتگان است. زنان در نزد خداوند باید جلال خودشان را بپوشانند که از سر و مو به عنوان جلال زنان تعبیر شده است. در کتاب مقدس ذکر شده که فرشتگان در پیشگاه خداوند بال‌های خودشان را جمع می‌کنند، ازاین‌رو حکم پوشش نیز به زنان در هنگام اعمال عبادی تسری یافته است. تا قرن هجدم تمام زنان متاهل دارای پوشش و حجاب سر بودند، البته این امر یک حکم کلیسایی نبوده است بلکه به عنوان عرف میان مردم رایج بوده است. در کتاب مقدس در عهد عتیق ذکر شده است که در هنگام عبادت سر خود را بپوشانید و اگر نمی‌توانید آن‌ها را بتراشید. در کلیسای ارتدکسی، زنان روحانی تا درجه شمّاسی می‌توانند پیش روند. بانوان مسیحی به درجه کشیشی نمی‌رسند زیرا عیسی مسیح مرد بوده و جانشینان او نیز مرد بودند به همین دلیل درجه کشیشی صرفا اختصاص به مردان دارد.
• تثلیث همان وحدانیت است و در کتاب مقدس در مورد آفرینش انسان فرموده شده ما انسان را شبیه خود می‌آفرینیم. این تشابه، تشابه در صفات خداوند است. ازاین‌رو عقل، پدر بودن، آفریدن، شخصیت و... این ویژگی‌های مشابه در انسان و خالق وجود دارد که نمونه تمام و کامل آن در اختیار خداوند است. در مسیحیت، روح القدس همان عقل کل خداوند است و کلمه نیز عیسی مسیح است. بنابراین در مسیحیت سه خدا وجود ندارد بلکه یک خداوند وجود دارد و این خدا در روح القدس و پدر و پسر تجلی یافته است. اساساً در مسیحیت، کلمه خدا تجزیه پذیر نیست.
• مسیحیت در کتاب مقدس دو جنس مرد و زن را ذکر می‌کند و همجنسگرایی در مسیحیت امری نکوهیده می‌باشد. در عهد عتیق برای این امور مجازات سنگینی در نظر گرفته شده است. البته در واتیکان نیز اجازه ازدواج همجنسگرایان صادر نشده است و صرفا برکت دادن و اجازه طلب دعای خیر برای آنان صادر شده است.
• در مسیحیت یک دادگاه شرع وجود دارد و دادگاه به صدور احکام قضائی مبادرت می‌کند. در کنار این دادگاه، نهاد شورای خانواده وجود دارد که اعضا این شورا مسائل خانوادگی را بررسی می‌کنند. این شورا همواره تلاش می‌کند تا مسائل خانوادگی را به صورت مسالمت آمیز حل کند اما در مواردی که صلح میان زوجین امکان پذیر نباشد در این صورت دادگاه در مورد صدور حکم طلاق تصمیم خواهد گرفت. همچنین تا پیش سن 18 سالگی تعیین حضانت بر عهده دادگاه می‌باشد و پس از آن خود فرد در مورد ادامه زندگی با پدر یا مادر خویش تصمیم خواهد گرفت. در آیین مسیحیت ازدواج فامیلی جائز نیست. در قرن پنجم، نرسس کبیر قوانین مربوط به ازدواج را مشخص کرد و در قوانین، ازدواج تا هفت نسل خونی جائز نیست.
• طبق قوانین احوال شخصیه کلیسا ارتدکس رسولی ارمنی، ارمنیان صرفاً با ارمنیان ازدواج می‌کنند و ازدواج با خارج از دین امکان پذیر نیست و در این حکم میان مرد و زن تفاوتی نیست. به طور کلی ازدواج در میان ارمنیان یک جنبه ملی دارد و به دلیل تقویت و اهمیت همین وجه ملی در کلیسای ارمنی ارتدکس رسولی، حتی اشخاص غیر ارمنی برای عضویت در کلیسا پذیرفته نمی‌شوند.
• روحانیون زنان و شورای خلیفه گری و شورای قضائی وظیفه حمایت از حقوق زنان را در بستر خانواده برعهده دارند. در تاریخ ارمنستان، ملکه‌ها و زنان نیز در امور حکومتی دخالت می‌کرده‌اند. به طور کلی انجام امور خانه و درآمد در مسیحیت به صورت توافقی می‌باشد. در تامین معیشت خانواده زنان و مردان مشترک این وظیفه را برعهده دارند. صلیب مسیحیان نماد حرف T می‌باشد. در واقع مسیحیان اولیه در روم اولین کلمه نام خدا را به صورت نمادی با خود همراه می‌کردند تا از محافظت خداوند بهره‌مند شوند. در واقع این صلیب نماد کلمه یونانی " theos " به معنی خدا می‌باشد. در واقع صلیب نماد حفاظت الهی است و همچنین صلیب عیسی مسیح نماد نزول خداوند به زمین و مجاورت او با انسان‌ها می‌باشد.
• در دیدگاه مسیحیت، در بهشت ازدواج وجود ندارد. در هنگام رستاخیز، انسان‌ها مانند فرشتگان خواهند بود و نه خواهند خورد و نه خواهند نوشید. لازم به ذکر است که در آیین مسیحیت باور به جهنم وجود دارد.

تهیه کننده: محمد پاینده