در ادامه فایل صوتی  به همراه گزارش مکتوب سخنرانی دکتر سید محمد شیخ احمدی (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج) با موضوع «جایگاه خانواده در ادیان آسمانی» در سیزدهمین پیش نشست همایش بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام و گفتگوی ادیان که روز شنبه 28 آذر ماه ۱۴۰۲ در دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی واحد سنندج برگزار شد، تقدیم علاقه‌مندان می‌شود. فایل تصویری جلسه به زودی تقدیم علاقه مندان می گردد.

خانواده گروهی است متشکل از افرادی که تحت سنت زناشویی یا به دلیل پیوند خانوادگی یا فرزندخواندگی دور هم جمع می‌شوند. فارغ از اینها اگر پدر و مادری فرزندی خارج از این پیوند را به فرزندی قبول کنند آن هم خانواده محسوب می‌شود.

در اهمیت خانواده همین بس که یکی از شاکله‌های جوامع بشری در طول تاریخ خانواده بوده است. خانواده رکنی از ارکان جامعه است. دکتر رضا شعبانی در این خصوص کتابی دارد که می‌گوید اولین رکن از ارکان خانواده  از دوره مادها  با توجه به کشفیات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که رکن، خانواده بوده و اهمیت بسیار بالایی داشته است. در تمام دوره‌های تاریخ اهمیت خانواده را می‌بینیم و خانواده یکی از موضوعات اساسی تمام فرهنگ‌های بشری بوده است.

هر دینی سعی کرده نقش تحکیم خانواده که به تحکیم اجتماع منجر می‌شود را بیان کند. وقتی از عوامل تقویت خانواده صحبت می‌کنیم معمولا جامعه‌شناسان و روان‌شناسان اجتماعی و کسانی که امروز به طور خاص در مورد خانواده صحبت می‌کنند علائمی را برای تقویت خانواده برمی‌شمارند که یکی از عوامل اصلی ازدواج است. نقش زن نیز یکی از عوامل مهم است. تعهد و عشق و محبت نیز ار ارکان مهم دیگر است.

نظر ادیان درباره خانواده را با دیدگاه اسلام آغاز می کنم. خانواده یکی از بحث‌هایی است که در دین اسلام مورد توجه جدی قرار گرفته است. یکی از معروفترین آیات در قرآن آیه ۲۱ سوره روم است. بحث تشکیل خانواده و ازدواج در این آیه بیان شده است. احادیث متعددی هم از رسول اکرم (ص) در مورد خانواده نقل شده است.

اهمیت خانواده در دین زرتشت و بر اساس اوستا بسیار بالا است. در اوستا به تفصیل نقل‌قول‌هایی از زرتشت نقل شده که نشان‌دهنده جایگاه خانواده است. بخشی از اوستا یسنا است که در زیرمجموعه آن گات‌ها را داریم و به نوعی می‌دانیم که گات‌ها آیات اوستاست. در موارد متعدد نقل‌قول‌هایی را از زرتشت می‌بینیم که در اهمیت خانواده صحبت می‌کند. بعد از اسلام دینی که بیشترین تاکید را بر ازدواج و خانواده دارد دین زرتشت است.

پادشاه زن در دین زرتشت از مقام و جایگاه بالایی برخوردار است و  به زن و دختری که ازدواج کرده پادشاه زن می‌گویند. حتی دین زرتشت در جاهایی مرد را در جایگاه تبعیت از زن قرار می‌دهد. نکته جالب و قابل توجه شباهتی است که در ارث بین اسلام و زرتشت وجود دارد. بحث دیگری که در دین زرتشت مورد توجه است، ممنوعیت ازدواج با محارم است. در دوره اشکانیان ازدواج با محارم وجود داشته است اما این موضوع ربطی به دین زرتشت ندارد و آنچه که مسجل است این است که زرتشتیان امروز ازدواج با محارم را نفی می‌کنند. قوانین طلاق در دین زرتشت نیز مانند اسلام است و طلاق را حلال مکروه می‌دانند.

در میان یهودیان نیز ازدواج یک امر واجب است. اهمیت خانواده و ازدواج در عهد قدیم و تلمود اصول دین یهود آمده است. در دین یهود ازدواج یک یهودی با غیریهودی ممنوع است. طبیعتا دلیل جمعیت کم یهودیان نیز همین ممنوعیت ازدواج با غیریهودیان است. همچنین یهودیان بحث رضاع را ندارند. در دین یهود طلاق را نیز حق مرد می‌دانند و برای زن حقی قائل نیستند. طلاق یک حق مردانه محسوب می‌شود و در دین یهود بعد از طلاق بازگشت زن به شوهر تا آخر عمر امکان‌پذیر نیست. زن در آئین یهود موجود وسوسه‌گری است.

 در آئین مسیح نیز در مورد ازدواج در اناجیل اربعه به تفصیل بحث شده است. یکی از شعارهای هفتگانه کاتولیک‌ها تاکید بر تشکیل خانواده و ازدواج است. البته این سوال پیش می‌آید که چرا پاپ ازدواج نمی‌کند و چرا کشیش‌هایشان ازدواج نمی‌کنند که در اینجا این‌گونه پاسخ می‌دهند؛ کسانی که وارد روحانیت می‌شوند مردان خدا هستند و روحانیون حق ازدواج ندارند. مسیحیان بحث طلاق  را مطلقا حرام و پیوند ازدواج را دائمی می‌دانند. طلاق فقط در صورت زنا جایز است.

نکته دیگر آنکه پولس مقدس در رساله‌اش نگاه منفی به زن دارد و این نگاه منفی به داستان حوا و آدم برمی‌گردد. حتی پولس می‌گوید که مسیح ظهور کرد تا کمی از این بار گناه را کم کند. در دین مسیح زن اجازه آموزش ندارد و باید در اطاعت مرد باشد. شهادت زن را قبول نمی‌کنند و در کل نگاه به زن منفی است.

تهیه کننده: آناهید خزیر