در ادامه فایل صوتی و تصویری به همراه گزارش مکتوب سخنرانی دکتر محمدهادی شهاب (عضو هیات علمی گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه بیرجند) با موضوع «مبانی معرفتی گفتگوی ادیان» در ششمین پیش نشست همایش بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام و گفتگوی ادیان که روز دوشنبه  13 آذر ماه ۱۴۰۲ در دانشگاه بیرجند برگزار شد، تقدیم علاقه‌مندان می‌شود.

مشاهده فیلم سخنرانی

دکتر شهاب در ابتدای نشست عنوان کردند که گفت‌وگو در بستر نزدیک شدن به نقاط اشتراک و یگانگی صورت می‌گیرد. در واقع هدف گفت‌وگو پیدا کردن نقاط اشتراک است. تعالی و رشد عقلانی بشر منجر به مطرح شدن مقوله گفت‌وگو شده است. گفت‌وگو زمانی رخ می‌دهد که ما به یک سری مبانی معرفتی مشترک باور داشته باشیم تا بتوانیم آن را مبنای گفت‌وگو قرار دهیم.

توحید به عنوان یکی از مبانی معرفتی، که مورد پذیرش بیشتر ادیان و مکاتب است، از مواردی است که می‌توان از طریق آن وارد مقوله گفت‌وگو شد. مطابق آیات قرآن کریم، انسان در وحدت با هم نوعان خود آفریده شده است. اما هبوط انسان به زمین و تنزل او از مقام عالی خود نزد خداوند متعال سبب حرکت در مسیر تکثرگرایی او شده است. ازاین‌رو توجه به خداوند مایه اشتراک و نزدیک شدن به وحدت می‌باشد. بنابراین تفکر توحیدی زمینه گفت‌وگو را فراهم می‌کند.

مسیری که انسان را به توحید می‌رساند بستر سلوک عقلانی است. منشا همه درگیری‌ها و نزاعات بشر، تخیل و وهم است. به طور کلی سلوک عقلانی در مقابل توهم و وهم قرار می‌گیرد. نتیجه این توهمات و نزاعات دور شدن انسان‌ها از یکدیگر و تکثر نحله‌های فکری و کلامی است. مطابق آیات قرآن کریم، کسانی که مومن به توحید باشند در زندگی به جهت سلوک عقلانی در آرامش بیشتری به سر می‌برند و خداوند به آن‌ها در مورد این زندگی آرام بشارت می‌دهد.

در انتهای نشست دکتر شهاب عنوان کردند که ادبیات عرفانی ما نیز برای شکل گیری گفت‌وگو بر مبانی توحیدی تکیه کرده‌است. همچنین بسیاری از شعرا و عارفان ایرانی با اتخاذ سلوک عقلانی و منطقی به بیان معارف و معانی ارزشمند توحیدی پرداخته‌اند. در همین راستا ایشان در قسمت پایانی نشست غزلی از شمس تبریزی، که متناسب با مبانی فرهنگی گفت‌وگو ادیان بود را قرائت کردند:

باز آمدم باز آمدم از پیش آن یار آمدم

در من نگر در من نگر بهر تو غمخوار آمدم

شاد آمدم شاد آمدم از جمله آزاد آمدم

چندین هزاران سال شد تا من به گفتار آمدم

آن جا روم آن جا روم بالا بُدم بالا روم

بازم رهان بازم رهان کاین جا به زنهار آمدم

من مرغ لاهوتی بدم دیدی که ناسوتی شدم

دامش ندیدم ناگهان در وی گرفتار آمدم

و...

تهیه کننده: محمد پاینده