در ادامه فایل صوتی و تصویری به همراه گزارش مکتوب سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابوالقاسم ولی زاده (عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه ارومیه) با موضوع «تکثرگرایی رفتاری به عنوان نماد وحدت اقوام و ادیان» در سومین پیش نشست همایش بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام و گفتگوی ادیان که روز شنبه  6 آبان ماه ۱۴۰۲ در دانشگاه ارومیه برگزار شد، تقدیم علاقه‌مندان می‌شود.

مشاهده فیلم سخنرانی

دکتر ولی زاده در ابتدای نشست عنوان کردند که؛ پاسخ به این پرسش که با وجود اعتقاد به بطلان سایر مکاتب در نظر علماء اسلامی و مسلمانان، چگونه می‌توان از وحدت سخن گفت، بسیار کلیدی و مهم است. در واقع باید توجه کرد حقانیت متفاوت از مسئله زندگی مسالمت آمیز می‌باشد. همچنین بحث نجات و سعادت در عالم قیامت با مسئله زندگی مسالمت آمیز اجتماعی متفاوت است.

پلورالیسم یا تکثرگرایی در عرصه های مختلف زندگی مطرح است. گاهی تکثرگرایی به معنی پذیرش نظرات مختلف در مقام عمل می‌باشد. تکثر گرایی رفتاری یا عملی به این معنا است که ما باید ظرفیت استماع سخن ادیان و نحله های مختلف را در خود ایجاد کنیم. این نوع تکثرگرایی به عنوان تکثرگرایی عملی شناخته شده و مورد پذیرش دین مبین اسلام نیز هست. اما تکثر گرایی دینی و علمی در اسلام مطرود است. به عبارت بهتر اسلام با اینکه بگوییم همه نظرات در عرصه سیاست، دین، فرهنگ و... درست است، مخالف است.

در ادامه نشست دکتر ولی زاده عنوان کردند؛ تکثرگرایی دینی و علمی در واقع نوعی شک گرایی در بحث معرفت شناختی است. تکثرگرایی دینی به ما نشان می‌دهد که ما نتوانسته‌ایم به یک شناخت و معرفت جامع و درست دست یابیم، ازاین رو از همه نظرات استفاده می‌کنیم. البته اینکه بگوییم همه قائلین به سایر مکاتب و نحله‌ها در قیامت نجات نخواهند یافت و شقی هستند -به عبارت روشن تر جهنمی خواهند بود- از منظر تراث اسلامی مطرود است. در اسلام باید میان حقانیت و نجات تفاوت قائل شد. ازاین‌رو بسیاری از افراد ممکن است شرایط دسترسی به حقانیت را نداشته باشند. اطفال، مجانین یا حتی افرادی که در بلاد بسیار دور از مسلمانان زندگی می‌کنند و حظی از دین اسلام و حقانیت آن اصلاً به آنها نرسیده است قطعا مستثنی هستند. به طور کلی مقوله نجات و حقانیت دو امر مجزا هستند، ازاین‌رو در ید شارع مقدس قرار گرفته‌اند.

در انتهای نشست دکتر ولی زاده افزودند؛ نجات در دست مسلمان نیست و امری است که در اختیار خداوند متعال است. اسلام زندگی مسالمت آمیز ادیان گوناگون و پرهیز از حرکت‌های افراطی و خشونت آمیز را واجب می‌داند. به عنوان نمونه در سیره حضرت علی(علیه‌السلام)  نقل شده ایشان در مواجه با خوارج با اینکه حضرت را تکفیر می‌کردند، امّا تا زمانی که خوراج دست به شمشیر نبردند حضرت با آنان مقاتله نکردند و همواره روش ایشان مبتنی بر گفت‌وگو با آنان بوده است. هرچند که این عمل به معنای حقانیت خوارج یا ترس حضرت از ایشان نمی‌باشد.

تهیه کننده:محمد پاینده